Poradnik dla Seniorów
Spis treści:
Słowo prezesa PZW ZŻWP…………………………………………………… str. 2
Wstęp…………………………………………………………………………………….. 3
1. Kilka słów wyjaśnienia………………………………………………………. 4
1.1. Czym jest koronawirus SARS-CoV-2 ………………………… 4
1.2. Czym jest COVID-19………………………………………………… 4
1.3. Pandemia, a epidemia …………………………………………….. 5
2. Krótka historia pandemii COVID-19…………………………………… 6
3. Objawy i leczenie ……………………………………………………………… 17
4. Dlaczego koronawirus jest groźniejszy dla starszych osób? … 20
4.1. Kto jest w grupie podwyższonego ryzyka? ………………… 20
4.2. Objawy COVID-19 u osób starszych …………………………… 20
4.3. Choroby współistniejące, a koronawirus SARS-CoV-2 ... 21
4.4. Na co powinni uważać seniorzy? ……………………………….. 22
4.5. Profilaktyczna pomoc osobom starszym ……………………. 24
4.6. Domowe środki w starciu z koronawirusem ………………. 24
5. Kolejne etapy znoszenia ograniczeń ..…………………………………….25
6. Krótko o kwarantannie …………………………………………………………26
7. Jak potoczy się pandemia koronawirusa? ………………………………27
Zakończenie ………………………………………………………………………………28
Drodzy Seniorzy, Koleżanki i Koledzy!
Otrzymują dziś Państwo pakiety, zawierające środki ochrony osobistej przed zachorowaniem na COVID-19 oraz niniejszy Poradnik. Jest to nasz związkowy, skromny udział w walce z pandemią, która ogarnęła i nadal nęka cały świat. Szczególnie czułym na niebezpieczeństwo jest środowisko osób starszych, którzy również stanowią trzon Związku Żołnierzy Wojska Polskiego i ich Rodzin. Dlatego podjęliśmy inicjatywę Samorządu Województwa Pomorskiego, który ogłosił nabór wniosków o wsparcie osób starszych, wymagających pomocy w tych trudnych czasach. Nasz wniosek, opracowany głównie wysiłkiem kolegów z Koła nr 25 ZŻWP w Gdyni i Pomorskiego Zarządu Wojewódzkiego ZŻWP, znalazł uznanie władz samorządowych Województwa Pomorskiego, którego wyrazem było wydzielenie maksymalnej, możliwej do uzyskania kwoty na realizację tego projektu. Niniejszy poradnik, którego opracowania podjął się kol. kmdr dr Krzysztof Zabiegliński, jest jednym ze znaczących elementów przedmiotowego zadania i stanowi skondensowaną wiedzę o koronawirusie SARS-Cov-2 i wywoływanej przez niego chorobie COVID 19; jej istocie, historii, objawach, przeciwdziałaniu i perspektywach powrotu do normalności. Autor – przy zastosowaniu różnych form i metod przekazu zawarł w swoistej pigułce bogatą wiedzę, zawartą w źródłach w pełni sprawdzonych i miarodajnych. Stanowi on nie tylko zestaw informacji lub wskazań o charakterze medycznym czy społecznym, ale także historyczny zapis zjawiska, którego nie było dotychczas w naszych dziejach powojennych, ale także dowód potęgi nieujarzmionej do końca przyrody. Jest to materiał o tyle cenny, że dostępny w tradycyjnej formule, co nie jest bez znaczenia wobec faktu, że wielu naszych Seniorów nie korzysta w pełni z komputera i Internetu. Z przyjemnością i satysfakcją przekazuję ów Poradnik z nadzieją, że posłuży on Państwu jako choćby częściowe źródło wiedzy o tej niebywale groźnej chorobie oraz przesłanka zachowań, służących przeciwdziałaniu COVID-19 w warunkach domowych. Życzę pożytecznej lektury, dobrego zdrowia i rychłego powrotu do tzw. normalności!
Prezes Pomorskiego Zarządu Wojewódzkiego Związku Żołnierzy Wojska Polskiego
ppłk mgr Zbigniew Drozdek
Wstęp
Od niemal półrocza świat boryka się pandemią COVID-19, wywoływaną przez koronawirusa SARS-CoV-2, nowego i nierozpoznanego jeszcze w pełni wirusa, szczególnie groźnego dla osób w starszym wieku i obarczonych tzw. chorobami współistniejącymi. Stosownie do decyzji władz wojewódzkich Związku Żołnierzy Wojska Polskiego podjąłem się opracowania Poradnika, przeznaczonego na użytek starszych Koleżanek i Kolegów, zwłaszcza tych, którzy nie korzystają komputera i internetu, aby wyjaśnić istotę i historię pandemii COVID-19 oraz zaproponować rozwiązania w zakresie przeciwdziałania chorobie w warunkach domowych. Pragnę wyjaśnić, że zawarta na stronach Poradnika wiedza i wskazówki nie są bynajmniej wytworem mojej wyobraźni, a zostały zaczerpnięte głównie z zasobów miarodajnych i zweryfikowanych stron internetowych - tak rządowych, jak i wysoko wyspecjalizowanych stron instytucjonalnych (gov.pl, medonet.pl, onet.pl, pteilchz.org.pl, cmzir.pl, pta.pl i in.) oraz materiałów ulotnych samorządów, firm farmaceutycznych i medycznych (UG Gdańsk, LuxMed). Zatem, stanowi on zbiór i syntezę informacji i materiałów, funkcjonujących w sieci informatycznej, a przez to rozrzuconych w różnych miejscach i różnej formie. Poradnik składa się z kilku podstawowych części, które mogą być wykorzystane zarówno jako źródło podstawowej wiedzy o tej chorobie oraz okolicznościach i uwarunkowaniach jej inwazji, ale także – a może przede wszystkim – możliwościach i sposobach jej przeciwdziałania w warunkach domowych. Spis treści pozwoli Czytelnikowi swobodnie nawigować po Poradniku i czerpać z niego w taki sposób, który będzie mu najbardziej odpowiadał. Oczywiście – co podkreślam – zawarte tu treści stanowią odzwierciedlenie wiarygodnych i sprawdzonych informacji funkcjonujących w sieci internetowej, acz podanych w sposób skrótowy i skondensowany, stosownie do potencjalnych potrzeb naszego środowiska. Należy zaznaczyć, że dane statystyczne i medyczne to przedstawione dotyczą okresu do 20 maja, zatem można się spodziewać, że część z nich może ulec zmianom, jak choćby ilość zarażonych czy liczba ofiar. Pragnę podziękować władzom pomorskiej organizacji związkowej, a zwłaszcza prezesowi PZW kol. ppłk. mgr. Zbigniewowi Drozdkowi i honorowemu prezesowi PZW, zarazem prezesowi zarządu Koła nr 25 kol. kmdr. dr. Ryszardowi Czarnocie za inspirację do podjęcia tego zadania, a także mojemu synowi Krzysztofowi za bezinteresowne, cenne wskazówki i uwagi o charakterze medycznym.
Życzę skutecznego spożytkowania Poradnika oraz zdrowia i pogody ducha!
dr Krzysztof Zabiegliński
1. Kilka słów wyjaśnienia
1.1. Czym jest koronawirus? Koronawirusy to duża rodzina wirusów RNA, które odpowiedzialne są za około 10-20 proc. wszystkich przeziębień, ale które mogą wywoływać także poważniejsze choroby, jak Bliskowschodni zespół oddechowy czy zespół ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej. Koronawirus SARS-CoV-2 to nowy koronawirus, który został odkryty pod koniec grudnia 2019 roku w mieście Wuhan w prowincji Hubei w Chinach. Koronawirus SARS-CoV-2 należy do tego samego typu wirusów co SARS i MERS.
1.2. Czym jest COVID-19? COVID-19 to choroba wywoływana przez koronawirusa SARS-CoV-2, nazywanego też koronawirusem COVID-19 od nazwy choroby, którą wywołuje. Zgodnie ze wskazaniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nazwa COVID-19 została wybrana jako łatwa do wymówienia i nieposiadająca negatywnie etykietującego odniesienia do określonego kraju lub jego mieszkańców, a także – aby nie mylić jej z typowym SARS. „CO" w nazwie oznacza koronę, „VI" - wirusa, a „D" - disease (ang. choroba). Natomiast liczba 19 wskazuje rok jej pojawienia się - 2019. Koronawirus SARS-CoV-2 (nazywany też 2019-nCoV) jest wirusem osłonkowym. Jego nazwa wywodzi się z łacińskiego „corona”. Osłonki patogenów mają małe pierścienie przypominające żarówki. Odpowiedzialne są one za cykliczne epidemie zakażeń dróg oddechowych. Wyodrębnia się cztery rodzaje koronawirusa: alfa-, beta-, delta- oraz gamma-koronawirusy (łac. Alphacoronavirus, Betacoronavirus, Deltacoronavirus i Gammacoronavirus). Nosicielami poszczególnych gatunków mogą być ssaki, w tym ludzie, a także ptaki. U ludzi mogą powodować lżejsze, groźne lub bardzo groźne infekcje układu oddechowego.
1.3. Pandemia, a epidemia Epidemia jest określeniem na zwiększoną liczbę zachorowań na danym obszarze w określonym czasie, a pandemia obejmuje zasięgiem znacznie większe tereny - państwo, kontynent czy świat.
Największe pandemie w historii to:
1. dżuma Justyniana – w połowie VI wieku, na terenie Bizancjum. Pandemia dżumy dymieniczej stała się przyczyną śmierci 40 proc. mieszkańców Konstantynopola, a według badaczy, dotarła nawet do Afryki Północnej oraz środkowej części Azji i Europy, gdzie mogła być przyczyną śmierci aż 60 proc. chorujących;
2. czarna śmierć – choroba wywoływana przez pałeczki dżumy (Yersinia pestis). Prawdopodobnie wybuchła w Chinach lub w Azji Środkowej, przez Jedwabny Szlak przedostała się na Krym w 1346 roku, skąd rozprzestrzeniła na basen Morza Śródziemnego i Europę. Prawdopodobnie przenoszona przez pchły pasożytujące na szczurach. Choroba zabiła około 200 mln osób. Epidemie dżumy pojawiały się dość regularnie do XVIII wieku;
3. ospa prawdziwa (czarna ospa) – XVI wieku zdziesiątkowała Amerykę Południową i Północną, największe żniwo zebrała wśród Inków i Azteków oraz rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej. W latach 1636–1698 w Bostonie miało miejsce sześć epidemii tej choroby. Pandemie czarnej ospy w XVIII wieku w Europie odebrały życie około 60 milionom ludzi;
4. dżuma w XIX wieku, która wybuchła w Chinach (Yunnan) i stopniowo ogarnęła inne kontynenty. W samych Chinach i Indiach było około 12 mln śmiertelnych ofiar. Uznawana za jedną z największych pandemii, jakie pojawiły się na świecie;
5. cholera w XIX wieku – w samych Indiach około 40 mln, w Europie i Ameryce ok. 100 tys.;
6. grypa hiszpanka 1918–1919 – największa pandemia grypy w dziejach ludzkości, ogarnęła niemal wszystkie kontynenty, spowodowała śmierć około 100 mln osób.
Na początku marca 2020 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła pandemię koronawirusa SARS-CoV-2, która jak dotąd pochłonęła znacznie mniej ofiar niż największe pandemie w historii (liczba zmarłych na całym świecie wynosi w tej chwili (20.05) nieco ponad 300 tys.). Mniejsze zasięgiem i ilością zachorowań epidemie towarzyszą ludziom przez cały czas – wystarczy przypomnieć o ptasiej czy świńskiej grypie, wirusie Ebola czy tyfusie, którego epidemie wybuchały w XX wieku, głównie w czasie wojen. Oprócz pandemii i epidemii istnieje jeszcze termin „endemii" – obejmujący zachorowania na konkretną chorobę na niewielkim obszarze, powtarzające się co jakiś czas na podobnym poziomie liczebnym zachorowań. Ze względu na fakt, że koronawirus SARS-CoV-2 docierał do poszczególnych państw w różnym czasie, nie wszystkie są na tym samym etapie jeśli chodzi o ograniczanie rozprzestrzeniania się infekcji. Niektóre kraje, takie jak Australia, Nowa Zelandia, Korea Południowa czy Wietnam lepiej niż inne poradziły sobie z opanowaniem transmisji wirusa. Inne, np. Portugalia, Słowacja, Grecja czy nawet Polska, dzięki szybkiej reakcji zdołały „wypłaszczyć krzywą" zachorowań. Inaczej sytuacja wyglądała we Włoszech czy Hiszpanii, gdzie koronawirus rozprzestrzenił się błyskawicznie, powodując zapaść i tak niedofinansowanej ochrony zdrowia. Liczba zgonów z powodu COVID-19 w tych krajach wzrastała bardzo szybko. W Hiszpanii (20.05) odnotowano 27.778 zgonów, przy 278.803 zachorowaniach, a we Włoszech 32.169 przy 226.699 zachorowaniach.
2. Krótka historia pandemii COVID-19
Pokazujemy najważniejsze informacje o tym, jak dzień po dniu rozwijała się epidemia koronawirusa. Podróż przez historię zarazy zaczynamy cofnięcieem się w czasie aż do 10 grudnia 2019 r., na targ w chińskim Wuhan. 10 grudnia 2019 roku. Wei Guixian, 57-letnia sprzedawczyni krewetek na targu w Wuhan poczuła się źle i z objawami przeziębienia udała się do lekarza w lokalnej przychodni. To ta kobieta została w marcu uznana za „pacjentkę zero". 29 grudnia. Szpital Jin Yin-Tan przekazuje chińskiej instytucji CCDC (Chinese Center for Disease Control and Prevention, to odpowiednik polskiego sanepidu) informację o czterech pacjentach z objawami silnego zapalenia płuc pojawiającego się z niewiadomej przyczyny. Wszyscy pacjenci przebywali na targu mięsno-rybnym w Wuhan. 31 grudnia. Wuhan, Hongkong, Makau, Tajwan Chiński - rząd chiński oficjalnie informuje WHO o przypadkach zapalenia płuc niewiadomego pochodzenia. 3 stycznia. Chińscy genetycy z Narodowego Instytutu Zapobiegania Chorobom Zakaźnym orientują się, że przyczyną chorób może być nieznany koronawirus. 5 stycznia. Wuhan. W mieście lekarze identyfikują 59 zarażonych. Siedem z nich jest w stanie krytycznym. 8 stycznia. Chiny, Korea Południowa. Chińscy naukowcy odkrywają, że przyczyną ostrego zapalenia płuc w Wuhan jest nowy rodzaj koronawirusa. 13 stycznia. Bangkok. Pierwszy oficjalnie potwierdzony przypadek koronawirusa poza Chinami. To 61-letnia obywatelka Chin przebywająca w Tajlandii. Pierwsza ofiara śmiertelna, 61-latek, to klient targu rybnego Huanan. 18 stycznia. W Chinach potwierdzono do tego momentu oficjalnie tylko 62 przypadki zarażenia koronawirusem. Wielkie świętowanie chińskiego Nowego Roku. Bierze w nim udział 40 tys. rodzin. 20 stycznia. Guangdong. Naukowcy ogłaszają, że wirus przenosi się z człowieka na człowieka. Znaczny wzrost liczby potwierdzonych zarażeń - do 201. Trzecia ofiara śmiertelna koronawirusa. 21 stycznia. Wirus rozprzestrzenia się po Chinach. Pierwsze przypadki pojawiają się w USA oraz na Tajwanie. 23 stycznia. Pierwszy moment, w którym epidemia trafia na nagłówki światowych mediów. Liczba potwierdzonych przypadków zarażeń wzrosła do ponad 500, a ofiar śmiertelnych do 17. Władze decydują się zamknąć 11-milionowe Wuhan. 26 stycznia. Pekin. Do Chin udaje się szef WHO Tedros Ghebreyesus. Naukowcy ogłaszają, że wirus może nie dawać żadnych objawów przez pierwsze kilka dni po zarażeniu. 24 stycznia. Pierwszy przypadek koronawirusa w Unii Europejskiej. 30 stycznia. Genewa, Warszawa. WHO ogłasza stan światowego zagrożenia epidemią. Pierwsza konferencja o zagrożeniu epidemicznym w polskim Ministerstwie Zdrowia. 1 lutego. Podsumowanie: 213 ofiar śmiertelnych i prawie 10 tys. zarażonych na świecie - to bilans końcówki grudnia i stycznia. Lista krajów, w których potwierdzono przypadki koronawirusa: Azja: Chiny, Hongkong, Japonia, Wietnam, Tajlandia, Korea Południowa, Tajwan, Indie, Kambodża, Makau, Malezja, Nepal, Filipiny, Singapur, Sri Lanka, Zjednoczone Emiraty Arabskie. Europa: Francja, Finlandia, Niemcy, Szwecja, Hiszpania, Wielka Brytania. Poza tym: USA, Kanada i Australia. 5 lutego. Pierwszy tymczasowy szpital dla zarażonych COVID-19 może przyjąć chorych. Rozpoczyna się dwutygodniowa kwarantanna na statku wycieczkowym "Diamond Princess". 3600 osób odbywało nim 14-dniową podróż po Morzu Południowochińskim. 7 lutego. Z powodu koronawirusa umiera Li Wenliang, lekarz, który jako pierwszy alarmował o możliwej epidemii, kilka dni wcześniej uniewinniony od zarzutów o „rozpowszechnianie niepotwierdzonych plotek" i „sianie zamętu". 11 lutego. Genewa WHO oficjalnie nazywa chorobę wywoływaną przez koronawirusa „COVID-19”, jako akronim od „coronavirus disease 2019”. 14 lutego. Pierwsza ofiara koronawirusa w Europie. Na COVID-19 umiera pierwsza osoba w Europie. To 80-letnia chińska turystka. 15 lutego. W Polsce temat koronawirusa jest już obecny w mediach, ale daleko mu do dominacji, choć w Europie są już pierwsze przypadki zgonów, 22 lutego. Włochy - 59 nowych przypadków zarażenia koronawirusem. Razem z dwudziestoma wcześniejszymi daje to 79 przypadków i dwie ofiary śmiertelne, co czyni Włochy najsilniej dotkniętym epidemią krajem Europy. 23 lutego. Włochy. Władze zamykają dziesięć najbardziej dotkniętych epidemią miasteczek w północnych Włoszech, zamieszkałych przez ok. 50 tys. ludzi. Liczba zarażonych wzrasta do 150. Zostają odwołane wydarzenia publiczne, w tym sportowe, a także uroczyste zakończenie karnawału w Wenecji. 25 lutego. Liczba zarażonych COVID-19 na świecie przewyższa liczbę zarażonych w Chinach. 24 lutego Donald Trump prosi Kongres o przekazanie 1,25 mld dol. na walkę z koronawirusem. W USA jest 35 przypadków COVID-19. 28 lutego. Genewa, Seattle. WHO podnosi poziom globalnego zagrożenia koronawirusem do „bardzo wysokiego”, czyli najwyższego możliwego. Na COVID-19 umiera pierwszy pacjent w USA. 2 marca. Europejskie Centrum Zapobiegania Chorobom Zakaźnym podnosi stopień zagrożenia epidemią ze średniego na wysoki. Luty upłynął pod znakiem postępujących ograniczeń w podróżowaniu na całym świecie oraz pierwszych odwołań imprez masowych, na razie tych zaplanowanych na wczesną wiosnę. Zainfekowanych na koniec miesiąca było ok. 87 tys. ludzi, a zmarły blisko 3 tysiące osób. 5 marca. Odwołane zostają wielkie europejskie maratony, zaplanowany na 29 marca bieg w Rzymie i na 5 kwietnia w Paryżu 4 marca. Pierwszy pacjent z koronawirusem w Polsce. W tym samym czasie we Włoszech było już ponad 3600 przypadków, w Austrii 42, w Niemczech 240, we Francji 285, w Wielkiej Brytanii 87, w USA 159, a w Chinach przeszło 80 tys. Włochy zamykają szkoły i uczelnie wyższe, na razie do 15 marca. 6 marca. W Polsce od północy obowiązuje wydany przez ministra zdrowia zakaz wywozu z kraju leków przeciwbólowych, przeciwgorączkowych i przeciwwirusowych. Zakaz obejmuje też maseczki, czepki, termometry i inny sprzęt, który może być pomocny w walce z epidemią. 9 marca. Włochy W całym kraju zabronione zostaje wychodzenie z domu, z wyjątkiem wyjść do pracy, do lekarza albo spotkań rodzinnych. Życie publiczne na całym Półwyspie Apenińskim zamiera. 10 marca. Rząd w Polsce odwołuje imprezy masowe. Przez kraj przetacza się dyskusja o zamknięciu kościołów. Episkopat początkowo poprosi parafie o zwiększenie liczby mszy świętych, żeby ta sama liczba wiernych mogła rozproszyć się po większej liczbie nabożeństw. Cztery dni później rząd ograniczy dopuszczalną liczbę wiernych do 50, a później do pięciu. 11 marca. Polska. Rząd zamyka szkoły, uczelnie wyższe, przedszkola i żłobki. WHO ogłasza, że można już mówić o pandemii koronawirusa. 12 marca. Największy spadek na giełdach światowych liczony dzień do dnia od 1987 r. Pierwsza ofiara śmiertelna koronawirusa w Polsce. To 57-letnia kobieta z Poznania. 14 marca. Od północy zaczyna w Polsce obowiązywać stan zagrożenia epidemicznego. Episkopat pisze do biskupów, aby wydawali dyspensę dla wszystkich, którzy z powodu epidemii nie chcą lub nie mogą uczestniczyć w nabożeństwach i zachęca do uczestnictwa w mszach transmitowanych w mediach. Przerażające relacje płyną z Włoch. Starsi ludzie umierają samotnie w szpitalach. W połowie marca w kraju jest już 1266 ofiar śmiertelnych pandemii. Wycieka tajny raport brytyjskiego rządu na temat pandemii. Według jego autorów epidemia ma potrwać do 2021 r., koronawirusem może zarazić się do tego czasu 80 proc. populacji, a nawet pół miliona może umrzeć. 15 marca. Zaczyna się akcja #LOTdoDomu. Polskie Linie Lotnicze organizują powroty do kraju dla Polaków rozsianych po całym świecie. Przez prawie trzy tygodnie skorzysta z oferty ok. 55 tys. ludzi. Na pierwszej linii frontu walki z wirusem stają ratownicy medyczni. Pracują po kilkanaście godzin na dobę, w kombinezonach i za małe pieniądze. Czasem zdarzają się jednak piękne gesty wsparcia. 16 marca. Koronawirus w polskim rządzie. Zaraził się minister środowiska Michał Woś. Wyzdrowieje za trzy tygodnie. Rząd podejmuje decyzję o zawieszeniu wewnątrzkrajowych lotów samolotowych. We Francji zapada decyzja, że II tura wyborów samorządowych zostanie przełożona. Szwajcaria wprowadza stan wyjątkowy. Na świecie odnotowano 151 tys. przypadków koronawirusa. 5,7 tys. osób zmarło. 17 marca. Wyniki polskiego „pacjenta zero” wskazują, że został on wyleczony. Wyniki testów członków Rady Ministrów na obecność koronawirusa są negatywne. Ma to związek z wykryciem COVID-19 u ministra środowiska Michała Wosia. Liczba ofiar śmiertelnych we Włoszech przekracza 2,5 tys. 19 marca. We Włoszech liczba ofiar śmiertelnych wynosi 3.405 osób i przekracza liczbę zmarłych z powodu koronawirusa w Chinach. Coraz bardziej dramatyczna sytuacja jest też we Francji. Chińskie służby medyczne ogłaszają, że poprzedniej doby nie wykryły żadnej nowej lokalnej infekcji koronawirusem. 20 marca. MEN ogłasza, że od 25 marca szkoły przechodzą na nauczanie zdalne. Cała odpowiedzialność za zorganizowanie w kilka dni tego przedsięwzięcia zostaje zrzucona na dyrektorów szkół. Liczba zarażonych koronawirusem w Niemczech przekracza 15 tys. 44 osoby zmarły. W czterech krajach UE najbardziej dotkniętych epidemią: we Włoszech, Hiszpanii, Niemczech i Francji, odnotowano dotąd łącznie ponad 85 tys. zakażeń koronawirusem, czyli więcej niż w Chinach - informuje WHO. Liczba ofiar śmiertelnych w Hiszpanii przekracza 1 tys. We Włoszech jest ich już ponad 4 tys. 21 marca. Liczba zakażeń koronawirusem w Polsce przekracza 500. Do tego czasu pięć osób zmarło. 23 marca. We Włoszech już ponad 6 tys. ofiar śmiertelnych. 24 marca. Polska wprowadza daleko idące restrykcje w poruszaniu się. Zabronione jest gromadzenie się w parkach i na bulwarach, w mszach może uczestniczyć najwyżej pięć osób. Dozwolone są wyjścia do pracy, do sklepu, w celu pomocy innym. 25 marca. Liczba zakażonych koronawirusem w Polsce przekracza 1 tys. osób. Liczba ofiar śmiertelnych wzrasta do 14. Pierwszy dzień zdalnego nauczania w Polsce. Następuje awaria systemów obsługujących elektroniczne dzienniki (m.in. Librus i Vulcan). Szef MSWiA ogłasza, że zamknięcie granic zostaje przedłużone do 13 kwietnia. 27 marca. Premier Wielkiej Brytanii Boris Johnson ogłasza, że jest zarażony koronawirusem. Wiceminister zdrowia Józefa Szczurek-Żelazko wysyła do lekarzy pełniących funkcję konsultantów krajowych pismo, w którym zakazuje im wypowiadania się w mediach na temat koronawirusa. 29 marca. Sejm przyjmuje projekt tarczy antykryzysowej. Ustawa przejdzie następnego dnia przez Senat, a prezydent błyskawicznie ją podpisze. 30 marca. Liczba zarażonych przekracza w Polsce 2 tys. Do tego momentu zmarło 31 osób. W tym samym czasie we Włoszech liczba zgonów zbliża się do 12 tys. Premier Węgier Wiktor Orban będzie mógł rządzić za pomocą dekretów. 31 marca. Lista wprowadzonych w Polsce od 31 marca ograniczeń: • należy zachować przynajmniej 2 m odległości od siebie, nawet podczas spaceru. Dotyczy to także rodzin, wykluczone spod nakazu są tylko osoby nieletnie (poniżej 13. roku życia), niepełnosprawne wymagające opieki oraz starsze • zakaz wstępu do parków, na bulwary i skwery, a także do innych miejsc rekreacji • zakaz wychodzenia z domu osób poniżej 18. roku życia bez opieki dorosłych • zamknięte zostaną wszystkie punkty kosmetyczne, usługowe, fryzjerskie, rehabilitacyjne i masażu oraz gabinety tatuażu. Nie są możliwe wizyty domowe związane z wykonywaniem tych usług • w sklepach mogą przebywać maksymalnie trzy osoby, w przeliczeniu na jedną kasę. A więc jeśli w sklepie jest 10 kas, to zakupy będzie mogło robić 30 osób jednocześnie • w urzędach pocztowych limit ten ograniczony jest do dwóch osób na jedno okienko • na bazarach i targowiskach obowiązuje ograniczenie do trzech osób na jedno stoisko • przed wejściem do sklepu trzeba będzie obowiązkowo zakładać rękawiczki • w weekendy zamknięte będą wszystkie sklepy budowlane • otwarte pozostaną apteki, sklepy spożywcze i drogerie, z tym, że w godz. 10-12 będą czynne wyłącznie dla osób powyżej 65. roku życia • zamknięte zostaną hotele i miejsca noclegowe, wyjątkiem będą budynki, które przeznaczone są do odbywania kwarantanny. Ten zakaz obowiązuje od 2 kwietnia, do tego czasu wszyscy muszą się wykwaterować • w zakładach pracy wprowadzony zostaje wymóg odległości co najmniej 1,5 metra między stanowiskami pracy • formuła kwarantanny zostanie rozszerzona. • prywatnych przewoźników, np. busów obowiązywać będą te same zasady, co komunikację publiczną - w pojeździe będzie mogło znajdować się tyle osób, ile wynosi połowa liczby miejsc siedzących • w punktach usługowych i stacjach benzynowych pracownicy będą zobowiązani do dezynfekcji lady i np. terminala po każdym kliencie • odwołane są zabiegi rehabilitacyjne • przemieszczanie się samochodami prywatnymi jest możliwe, ale ma się odbywać w konkretnym celu, nie ma obostrzeń co do liczby osób, przebywających w samochodzie • samotne wychodzenie z domu jest możliwe na krótki spacer, w celu przewietrzenia się lub wyjścia z psem. 1 kwietnia. W USA zmarło już ponad 3700 osób, czyli więcej niż w Chinach. W Hiszpanii liczba zakażeń koronawirusem przekracza 100 tys. osób. Ofiar śmiertelnych odnotowano ponad 9 tys. 2 kwietnia. Licznik zakażeń na świecie przekracza milion. Licznik zgonów: 50 tys. We Włoszech liczba ofiar śmiertelnych koronawirusa zbliża się do 14 tys. W Hiszpanii przekracza 10 tys., a we Francji 5 tys. osób. Tragiczny licznik w Wielkiej Brytanii zbliża się do 3 tys. osób. W Niemczech to 872 osoby. 3 kwietnia. Przypadki koronawirusa w Polsce to ponad 3 tys. osób. Lasy Państwowe wprowadzają zakaz wstępu do lasów. Liczba zgonów w Niemczech przekracza 1 tys. osób, a w Wielkiej Brytanii 3 tys. Natomiast w Korei Południowej liczba przypadków zakażeń przekracza 10 tys. osób. 7 kwietnia. Dramatyczna sytuacja w Nowym Jorku. To centrum epidemii w USA, połowa spośród 11 tys. zgonów przypada na ten stan. W Polsce Sanepid zaczyna nakładać drakońskie kary za łamanie zasad społecznej izolacji. Pojawiają się już przypadki ukarania grzywną przekraczającą 10 tys. zł za wizytę w parku albo jazdę rowerem po nadrzecznym bulwarze. 8 kwietnia. Liczba zakażonych koronawirusem w Polsce przekracza 5 tys. osób. W USA w ciągu 24 godzin umiera ponad 1,9 tys. osób i łączna liczba wzrasta do 12 tys. 722 osób. Przypadków zakażeń koronawirusem w tym kraju jest ponad 396 tys. W Hiszpanii liczba zgonów z powodu koronawirusa przekracza 14 tys. osób. W Wielkiej Brytanii odnotowany zostaje najwyższy dobowy bilans zgonów na koronawirusa - zmarło 938 osób, a łączna liczba ofiar śmiertelnych pandemii w tym kraju wzrasta do 7097. Po 76 dniach granice miasta Wuhan w chińskiej prowincji Hubei zostają otwarte. To właśnie tam narodził się koronawirus. 9 kwietnia. W Polsce ograniczenia na Wielkanoc. Rząd utrzymał wszystkie obowiązujące do tej pory ograniczenia związane z koronawirusem i dołożył jedno nowe: obowiązek zasłaniania twarzy w przestrzeniach publicznych. Egzaminy maturalne i ósmoklasistów zostały przełożone. W mszach świętych wciąż może uczestniczyć tylko pięcioro wiernych. 10 kwietnia. Liczba zgonów na całym świecie z powodu koronawirusa osiągnęła liczbę 100 tys. Do 3 maja we Włoszech przedłużone zostały restrykcje i ograniczenia w ramach walki z pandemią koronawirusa. W Polsce obchodzono 10. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Wiele emocji wzbudziły uroczystości na placu Pisudskiego, gdzie nie zachowano wielu zalecanych zasad bezpieczeństwa i wizyta Jarosława Kaczyńskiego na zamkniętym ze względu na pandemię cmentarzu na Powązkach. W czwartej odsłonie badania „Gorączka koronawirusa" widać, że czujność Polaków słabnie. 11 kwietnia. Liczba ofiar śmiertelnych koronawirusa w Polsce przekroczyła 200 osób. Śmiertelne żniwo COVID-19 zbiera również na świecie. W USA po raz pierwszy w ciągu jednej doby zmarło ponad 2 tys. osób. 14 kwietnia. Liczba przypadków zachorowań w Polsce przekracza 7 tys. Do Warszawy z transportem sprzętu medycznego przylatuje największy samolot transportowy świata: wybudowany w zakładach Antonowa An-225 Mrija. 16 kwietnia. W życie wszedł obowiązek zasłaniania ust i nosa w miejscach publicznych. Polski rząd zapowiedział luzowanie restrykcji związanych z koronawirusem. Premier Mateusz Morawiecki ogłosił, że pierwszy z czterech etapów łagodzenia obostrzeń rozpocznie się 20 kwietnia. Obejmuje on. m.in. dozwolenie przemieszczania się w celach rekreacyjnych, otwarcie parków i lasów oraz zwiększenie limitu liczby klientów w sklepach. Sejm przyjął część poprawek Senatu do tzw. tarczy antykryzysowej 2.0. 19 kwietnia Poinformowano o 545 nowych zakażeniach w Polsce i 13 zgonach. Resort zdrowia poinformował, że na wzrost zakażeń ma wpływ wykrycie trzech nowych ognisk. Dotyczą one ośrodków opieki długoterminowej w Kaliszu i Czernichowie oraz szpitala w Jastrzębiu-Zdroju. 20 kwietnia. W Polsce nieco zmniejszono obostrzenia związane z koronawirusem. Ponownie można odwiedzać lasy oraz parki. Do sklepów może wejść jednocześnie więcej osób. 21 kwietnia. Ministerstwo zdrowia poinformowało o 263 nowych zakażonych koronawirusem w Polce. Łącznie od początku epidemii liczba zakażonych COVID-19 wzrosła w naszym kraju do 9 tys. 856 osób, z czego 401 zmarło. Liczba zakażonych na świecie przekroczyła 2,5 mln. W Centrum Krwiodawstwa pojawił się marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk, który pokonał koronawirusa. Samorządowiec jest pierwszym ozdrowieńcem w regionie, który zdecydował się oddać swoje osocze, aby pomóc chorym na COVID-19. 22 kwietnia. W Polsce jest już 10169 zarażonych, a 426 osób zmarło. 22 kwietnia łącznie poinformowano o 313 chorych i 25 zgonach. ONZ przestrzega przed „pandemią głodu", a bezrobocie w Hiszpanii szybuje. 24 kwietnia. Najtragiczniejszy dzień od początku pandemii w Polsce. Poinformowano o 40 ofiarach śmiertelnych, co jest najwyższym jak dotąd wynikiem dobowym. Matury odbędą się w dniach 8-29 czerwca, z kolei egzaminy ósmoklasistów w dniach 16-18 czerwca. W USA liczba ofiar śmiertelnych przekroczyła 50 tys. osób. 25 kwietnia. W Polsce COVID-19 spowodował śmierć ponad 500 osób. Na świecie ofiar jest już ponad 200 tys. W pięciu krajach liczba ta wynosi ponad 20 tys. a na czele niechlubnego rankingu są USA. 26 kwietnia. We Włoszech znacznie spadła liczba zgonów spowodowanych koronawirusem - tak niskiego bilansu dobowego nie było tam od 15 marca. Na Białorusi z kolei odnotowano rekordowo wysoką liczbę zachorowań na dobę. 28 kwietnia. Drugi najtragiczniejszy dzień w Polsce pod względem liczby zgonów. W ciągu jednej doby zmarły 34 osoby. Szef PKW ocenia, że wyborów 10 maja nie da się zorganizować wolnych wyborów w pełnym zakresie. 29 kwietnia. Premier Mateusz Morawiecki i minister Łukasz Szumowski podali szczegóły drugiego etapu znoszenia restrykcji wprowadzonych w ramach walki z epidemią koronawirusa w Polsce. 1 maja. Europa znosi ograniczenia związane z epidemią. W Hiszpanii dzieci mogą już wychodzić z domów, na Litwie działają już zakłady fryzjerskie i wszystkie sklepy, a Włochy wznawiają produkcję w fabrykach. 2 maja. Miasta, gminy i powiaty w Polsce tracą przez epidemię gigantyczne pieniądze. We Włoszech doszło do znacznego dobowego wzrostu liczby zgonów. Z dnia na dzień wzrosła z 269 do 474. Służby tłumaczą, że to rezultat uzupełnienia danych z kwietnia. Rekordową liczbę zakażeń odnotowano w Rosji. W ciągu doby wykryto 9.623 nowe przypadki. 4 maja. Po świątecznym weekendzie poinformowano o 313 nowych potwierdzonych przypadkach zakażenia koronawirusem w Polsce. Niestety, zmarło 20 kolejnych osób. Dziś rozpoczął się II etap odmrażania gospodarki. Otwarte zostały m. in. hotele i noclegownie, a także galerie handlowe. 5 maja. W kraju poinformowano o 425 nowych przypadków koronawirusa, a 19 osób zmarło. Łącznie w Polsce odnotowano 14 tys. 431 zachorowań, z czego 716 skończyło się śmiercią. 7 maja. Liczba przypadków zarażenia w Polsce przekroczyła 15 tys. Poinformowano też o 22 nowych zgonach z powodu choroby. Wśród ofiar śmiertelnych znalazł się 30-letni mężczyzna z Grudziądza. 8 maja. Unia Europejska ogłosiła, że przedłuży zamknięcie swoich zewnętrznych granic do 15 czerwca. W Rosji liczba nowych przypadków odnotowanych w ciągu jednego dnia przekroczyła 10 tys. 9 maja. W Polsce kolejne 288 osób zakażonych jest koronawirusem. Dziewięć osób zmarło. Jednak głównym wydarzeniem dnia, była narada w siedzibie PiS nt. wyborów. 11 maja. Śląsk w statystykach Ministerstwa Zdrowia dotyczących nowych zakażeń koronawirusem znalazł się na niechlubnym pierwszym miejscu. Odnotowano tam już blisko 3,8 tys. zakażeń. Przyczyniły się do tego m.in. ogniska choroby w kopalniach. Tylko tego dnia badania potwierdziły zakażenie koronawirusem u 92 górników. 12 maja. Padł dobowy rekord nowych przypadków koronawirusa w Polsce. Ministerstwo Zdrowia poinformowało o 595 osobach zakażonych, co jest największym wynikiem od początku pandemii w Polsce. Zdecydowana większość pochodziła z woj. śląskiego, które stało się głównym ogniskiem koronawirusa. Zakażenie koronawirusem potwierdzono już u 1041 górników i blisko 700 członków ich rodzin. 13 maja. Od 18 maja będą znowu mogły funkcjonować zakłady fryzjerskie, zakłady kosmetyczne oraz częściowo zostaną otwarte usługi gastronomiczne - poinformował premier Mateusz Morawiecki. 14 maja. Tylko w Polsce odnotowano 411 zakażeń i 22 zgony spowodowane koronawirusem. Najgorsza sytuacja cały czas panuje na Śląsku, gdzie liczba osób zakażonych wzrosła do 4.701. 15 maja. Odnotowano 401 nowych przypadków koronawirusa - głownie na Śląsku. WHO rozpoczyna badania nad nową chorobą, która dotyka dzieci. 17 maja. Przebywająca w szpitalu jednoprofilowym w Kędzierzynie-Koźlu 103-latka chora na koronawirusa, została uznana za ozdrowieńca. 18 maja. Przeprowadzone w Łodzi badania na obecność koronawirusa wśród pracowników miejskich przedszkoli i żłobków wykazały podejrzenie zakażeniem u 456 osób. Od 25 maja natomiast zostaną uruchomione w klasach 1-3 szkół podstawowych zajęcia opiekuńczo-dydaktyczne oraz konsultacje z nauczycielami dla maturzystów i ósmoklasistów, a od 1 czerwca będą uruchomione dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych. 20 maja liczba zakażonych wyniosła 18 885/936 (wszystkie pozytywne przypadki/w tym osoby zmarłe).
3. Objawy i leczenie
Nowy koronawirus SARS-Cov-2 wywołuje chorobę o nazwie COVID-19. Najczęściej występujące objawy choroby to gorączka, kaszel, duszność, problemy z oddychaniem. Chorobie mogą towarzyszyć bóle mięśni i zmęczenie. Na czym polega leczenie? Decyzję o sposobie leczenia podejmuje lekarz. Leczenie jest wyłącznie objawowe, czyli polega na leczeniu objawów choroby, takich jak gorączka lub problemy z oddychaniem. Do tej pory nie ma konkretnego leku zalecanego do zapobiegania lub leczenia nowego koronawirusa. Osoby zakażone wirusem otrzymują leczenie objawowe oraz leczenie ewentualnych powikłań bakteryjnych. Prowadzone są badania nad zastosowanie takich leków, jak chlorochina, lopinawir, rytonawir (zastosowany u chorych z ciężkim przebiegiem COVID-19 w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu im. Gromkowskiego we Wrocławiu) czy remdesivir o którym dyrektor Narodowego Instytutu Alergii i Chorób Zakaźnych USA prof. Anthony Fauci powiedział przed kilkoma dniami podczas konferencji w Białym Domu, że lek ten może stać się standardem w leczeniu COVID-19. Czy antybiotyki są skuteczne w zapobieganiu nowemu koronawirusowi i jego leczeniu? Nie, antybiotyki działają przeciwko bakteriom, ale nie działają przeciwko wirusom. Nowy koronawirus jest wirusem, dlatego antybiotyki nie powinny być stosowane jako środek zapobiegawczy lub leczniczy. Osoby hospitalizowany z powodu koronawirusa mogą otrzymywać antybiotyki, jeśli wystąpi zakażenie bakteryjne, wtórne w stosunku do wirusowego. Czy w ciągu 14 dni rozwoju wirusa pacjent już zaraża? Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) okres inkubacji, czyli okres od zarażenia pacjenta a początkiem występowania u niego objawów, w przypadku wirusa powodującego COVID-19 waha się pomiędzy 1-14 dni, najczęściej jest to około 5 dni (WHO zastrzega, że informacje te mogą być akutalizowane, w miarę spływania danych). Natomiast u części zarażonych objawy mogą w ogóle nie występować. Niestety osoby bez objawów mogą być źródłem zakażenia. Czy osoby starsze i młodsze są na równie podatne na koronawirusa? Ludzie w każdym wieku mogą zostać zainfekowani przez nowy koronawirus. Osoby starsze, a także osoby z istniejącymi schorzeniami przewlekłymi (takimi jak astma, cukrzyca, choroby serca) wydają się bardziej podatne ma wystąpienie cięższych objawów choroby. WHO zaleca osobom w każdym wieku podjęcie kroków w celu ochrony przed wirusem, np. poprzez przestrzeganie zasad higieny rąk i higieny dróg oddechowych. Ile się czeka na wyniki testu koronawirusa? Samo badanie próbki trwa kilka godzin. Jeśli badanie trzeba powtórzyć, to ocena pobranego wymazu może trwać nawet kilkadziesiąt godzin. Należy doliczyć czas od pobrania do przewiezienia próbki do laboratorium (to zależy od tego, jak daleko jest miejsce, gdzie pobrano wymaz, od najbliższego laboratorium wykonującego badanie). Wszystko zależy zatem od logistyki. Jak często występują objawy? W 80% przypadków choroba przebiega łagodnie. Ciężki przebieg choroby obserwuje się u ok. 15–20% osób. Do zgonów dochodzi u 2–3% osób chorych. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że śmiertelność poza Chinami wynosi tylko 0,7%. Co to znaczy, że ktoś miał kontakt z osobą zakażoną koronawirusem SARS-CoV-2? Pozostawał w bezpośrednim kontakcie z osobą chorą lub w kontakcie w odległości mniej niż 2 metrów przez ponad 15 minut. Prowadził rozmowę z osobą z objawami choroby twarzą w twarz przez dłuższy czas. Osoba zakażona należy do grupy najbliższych przyjaciół lub kolegów. Osoba mieszkająca w tym samym gospodarstwie domowym, co osoba chora, lub w tym samym pokoju hotelowym. Jakie płyny dezynfekujące ręce są rekomendowane? Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca stosowanie płynów dezynfekujących na bazie alkoholu (min. 60%). Ponadto, należy pamiętać o prawidłowym myciu rąk wodą z mydłem przez minimum 30 sekund. Czy osoby wyleczone mogą zarażać? Obecnie brak dowodów naukowych na transmisję wirusa od ozdrowieńców. Szacuje się, że okres inkubacji wynosi od 2 do 14 dni i w tym okresie istnieje ryzyko transmisji zakażenia. Czy wirus SARS-Cov-2 może być przenoszony na obszarach o gorącym i wilgotnym klimacie? Z dotychczasowych danych wynika, że wirus SARS-Cov-2 może się przenosić we wszystkich obszarach, w tym o gorącym i wilgotnym klimacie. Niezależnie od klimatu, należy stosować środki ochronne w przypadku zamieszkania lub podróży do obszaru z transmisją SARS-Cov-2. Najlepszym sposobem ochrony przed SARS-Cov-2 jest częste mycie rąk. W ten sposób eliminowane są wirusy, które mogą znajdować się na rękach i następnie przedostać się do organizmu po dotknięciu oczu, ust lub nosa.
4. Dlaczego koronawirus jest groźniejszy dla starszych osób?
Koronawirus COVID-19 to nowy wirus, który po raz pierwszy został rozpoznany pod koniec 2019 roku. Lekarze nadal pracują nad szczepionką, dlatego wobec zagrożenia wszyscy muszą przestrzegać określonych zasad. Tym bardziej, że w grupie ryzyka są osoby starsze. Dlaczego koronawirus COVID-19 jest groźniejszy dla seniorów?
4.1. Koronawirus COVID-19 – kto jest w grupie podwyższonego ryzyka?
W grupie podwyższonego ryzyka zarażeniem koronawirusem COVID-19 znajdują się zwłaszcza osoby starsze. Po 61. roku życia osłabia się bowiem układ immunologiczny, co sprawia, że seniorzy częściej zmagają się z chorobami przewlekłymi. Do tych wymienionych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), które mogą sprzyjać namnażaniu się wirusa, należą m.in. cukrzyca, choroba niedokrwienna serca, choroby płuc oraz astma.
4.2. Objawy COVID-19 u osób starszych
Objawy koronawirusa COVID-19 u osób starszych są charakterystyczne również dla pacjentów z innych grup wiekowych. Należą do nich: kaszel, duszność, a także wspomniana gorączka. Mogą pojawić się również bóle mięśnie, ogólne osłabienie organizmu czy ból gardła wskazujący na objawy grypy bądź przeziębienia. W przypadku ich nieustępowania należy jak najszybciej zgłosić się na najbliższy oddział zakaźny lub zadzwonić na infolinię Ministerstwa Zdrowia, by dowiedzieć się, jak postępować. Przy zagrożeniu zakażeniem warto pamiętać o tym, że osoby starsze rzadziej mają gorączkę, dlatego należy obserwować wszelkie niepokojące objawy, by senior otrzymał pomoc jak najszybciej. Seniorzy to grupa obarczona dużym ryzykiem ciężkiego przebiegu zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2, prowadzącego do niebezpiecznych powikłań, a nawet śmierci. Jak donosi CNN, u osób starszych nie zawsze występują typowe objawy COVID-19, czyli gorączka, suchy kaszel i problemy z oddychaniem. Zdarza się, że nie pojawia się żaden. W przypadku seniorów w początkowej fazie zakażenia koronawirusem może pojawić się nietypowe zachowanie – brak apetytu, spanie więcej niż zwykle, obojętność czy utrata orientacji przestrzennej. Osoba starsza może dostać zawrotów głowy i upaść w ich wyniku, przestać mówić lub stracić przytomność. Nietypowe symptomy pojawiają się u osób starszych przy okazji różnych schorzeń i dolegliwości, również w przypadku COVID-19. Przyczyną tak odmiennej reakcji organizmu jest specyfika układu immunologicznego. Jeśli masz takie objawy, jak: • duszność, • stan podgorączkowy (temperatura ciała pomiędzy 37°C a 38°C), • objawy przeziębieniowe - zadzwoń do najbliższej stacji sanitarno-epidemiologicznej lub skorzystaj z teleporady u swojego lekarza POZ. Objawami choroby COVID-19 wywoływanej przez koronawirusa SARS-CoV-2 mogą być również: • gorączka; • kaszel, zwłaszcza suchy i uporczywy; • duszności i kłopoty z oddychaniem; • bóle mięśni i ogólne zmęczenie. Jeśli masz takie objawy: • zadzwoń natychmiast do najbliższej stacji sanitarno-epidemiologicznej i powiedz o swoich objawach; • własnym środkiem transportu pojedź do szpitala z oddziałem zakaźnym lub oddziałem obserwacyjno-zakaźnym, gdzie lekarze określą dalszy tryb postępowania medycznego. Pod żadnym pozorem nie korzystaj ze środków komunikacji publicznej czy taksówek – w ten sposób narażasz innych na zakażenie. Jeśli miałeś kontakt z osobą zakażoną koronawirusem lub chorą, to natychmiast zadzwoń do stacji sanitarno-epidemiologicznej i powiadom o swojej sytuacji. Jeśli tylko zaobserwujesz któryś z objawów choroby, zadzwoń natychmiast do stacji sanitarno-epidemiologicznej. Każdy pacjent manifestujący objawy ostrej infekcji dróg oddechowych (gorączka powyżej 38°C wraz z kaszlem lub dusznością) w powiązaniu z kryteriami epidemiologicznymi powinien trafić do oddziału zakaźnego lub obserwacyjno-zakaźnego. Jeśli zaobserwujesz takie objawy, własnym środkiem transportu pojedź do szpitala z oddziałem zakaźnym lub oddziałem obserwacyjno-zakaźnym. Jeśli nie możesz dotrzeć do szpitala własnym transportem, to lekarz POZ (w ramach teleporady) i stacja sanitarno-epidemiologiczna mają możliwość zlecenia dla Ciebie transportu. Jeśli masz pytania lub wątpliwości, zadzwoń na infolinię Narodowego Funduszu Zdrowia: 800 190 590.
4.3. Choroby współistniejące, a koronawirus SARS-CoV-2
W związku z rozprzestrzenianiem się w Polsce koronawirusa SARS-CoV-2 wielokrotnie pojawia się termin "choroby współistniejące". Czym są choroby współistniejące i kiedy występują? Dokładne czynniki ryzyka występowania chorób współistniejących nie zostały poznane. Oprócz wieku na rozwój chorób współistniejących wpływ mogą mieć również takie czynniki jak: przewlekłe zakażenia, stany zapalne, zaburzenia metaboliczne, zmiany ekologiczne, podatność genetyczna i czynniki jatrogenne (błędy personelu medycznego, które szkodzą pacjentowi); różne choroby powodują, że pojawiają się choroby współistniejące. W niewydolności serca z zachowaną frakcją wyrzutową najczęstszymi chorobami współistniejącymi są choroba niedokrwienna serca, migotanie przedsionków, nadwaga, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, przewlekła obturacyjna choroba płuc i niedokrwistość. Pacjenci z wrodzonymi wadami serca mogą chorować jednocześnie na nadciśnienie tętnicze, choroby tarczycy, zaburzenia psychiczne i neurologiczne, przewlekłe choroby płuc czy udar mózgu. Choroby współistniejące pojawiają się także u osób chorujących na nowotwory. Choroby reumatyczne idą w parze z chorobami serca i naczyń, toczniem i łuszczycowym zapaleniem stawów. U pacjentów z niewydolnością nerek częstą chorobą współistniejącą jest choroba wieńcowa. Koronawirus SARS-CoV-2 powoduje chorobę COVID-19. W 80 proc. przypadków zarażenia koronawirusem chory przechodzi chorobę łagodnie. Niestety są czynniki, które sprawiają, że choroba może mieć ciężki przebieg i prowadzić do śmierci. Z badań wynika, że w grupie najwyższego ryzyka, jeśli chodzi o śmiertelność, są osoby po 80. roku życia. W Polsce z powodu zakażenia koronawirusem zmarło już ponad 560 osób. Większość z nich miała choroby współistniejące, które przyczyniły się do zgonu.
4.4. Na co powinni uważać seniorzy?
Nie tylko seniorzy, ale również inne osoby (choć seniorzy w szczególności) powinny stosować się do poniższych zasad, by uniknąć zarażenia koronawirusem COVID-19: 1. Podstawową zasadą jest częste mycie rąk oraz dezynfekcja dłoni żelem antybakteryjnym (płynami/żelami na bazie alkoholu (min. 60%); 2. Unikanie dotykania twarzy (ust, oczu nosa) rękami; 3. Ograniczenie wychodzenia z domu do minimum (jedynie do sklepu spożywczego, drogerii lub apteki, albo na spacer z zachowaniem dystansu 1,5-2 m); 4. Dezynfekowanie telefonu komórkowego oraz powierzchni płaskich; na powierzchni telefonów komórkowych bardzo łatwo gromadzą się chorobotwórcze drobnoustroje. Regularnie dezynfekuj swój telefon komórkowy (np. wilgotnymi chusteczkami nasączonymi środkiem dezynfekującym). Nie kładź telefonu na stole i nie korzystaj z niego podczas spożywania posiłków; 5. Zachowaj dystans podczas rozmowy bezpośredniej lub spotkania; 6. Zdrowe odżywianie się; stosuj zrównoważoną dietę. Unikaj wysoko przetworzonej żywności. Pamiętaj o codziennym jedzeniu minimum 5 porcji warzyw i owoców. Odpowiednio nawadniaj organizm. Codziennie pij ok. 1,5 - 2 litry płynów (najlepiej wody) dziennie; 7. Od 16 kwietnia obowiązuje nakaz zasłaniania ust i nosa. Każdy, kto wychodzi z domu, musi zakryć te części twarzy. Możesz to zrobić za pomocą maseczki jednorazowej, maseczki materiałowej, chusty, apaszki czy szalika. Dzięki temu chronimy siebie i innych. Osoby zakażone koronawirusem, które przechodzą chorobę bezobjawowo, nie będą nieświadomie zarażać innych; 8. Zasłanianie ust i nosa podczas kaszlu oraz kichania chusteczką higieniczną (wyrzuconą następnie do kosza) lub wewnętrzną częścią łokcia; 9. Korzystać należy ze sprawdzonych źródeł wiedzy o koronawirusie.
4.5. Pomoc osobom starszym
Profilaktyczna pomoc seniorom uwzględnia osoby z ich najbliższego środowiska, nie tylko rodzinę, ale również sąsiadów lub kolegów z macierzystego koła Związku, którzy mogliby przynieść zakupy do domu lub wykupić e-receptę, także koleżanki i kolegów z macierzystych kół Związku. Ponadto seniorzy w okresie zagrożenia epidemiologicznego nie powinni opuszczać domu. Najlepiej zrezygnować z wizyty u lekarza, decydując się na rozmowę telefoniczną. Unikanie dużych skupisk ludzi również jest jednym z rozwiązań. Najważniejsze jest jednak, by seniorzy nie czuli się samotni, bo może to mieć znaczący wpływ na ich stan zdrowia psychicznego. Pamiętajmy - warto utrzymywać z nim stały kontakt telefoniczny.
4.7. Domowe środki w starciu z koronawirusem
Koronawirus jest w stanie przetrwać poza organizmem człowieka na różnych powierzchniach i przedmiotach codziennego użytku. Żywotność tych wirusów jest ograniczona czasowo i zależna od warunków. Szybciej koronawirusy giną na zewnątrz, gdzie są narażone na promieniowanie słoneczne czy niesprzyjającą wilgotność powietrza. Warunki panujące w zamkniętych pomieszczeniach mogą sprzyjać dłuższemu przeżywaniu patogenów, stąd konieczność regularnego czyszczenia i dezynfekowania mieszkania. W walce z koronawirusem skuteczność środków czyszczących, które każdy ma w domu, jest dość ograniczona. Zwykłe oczyszczanie często dotykanych powierzchni, np. stołów, biurek, klamek czy włączników światła, można wykonywać wodą z mydłem. Do dokładniejszej dezynfekcji potrzebne będą jednak silniejsze preparaty. Nie ma możliwości pozbycia się koronawirusów z powierzchni za pomocą popularnych domowych środków czystości pokroju sody oczyszczonej, kwasku cytrynowego czy octu. Chociaż mają one pewne ograniczone działanie odkażające, nie są w pełni skuteczne w usuwaniu koronawirusa z domowych powierzchni. Jak dezynfekować powierzchnie domowe? Wstępnie oczyszczone powierzchnie (np. wodą z mydłem) można skutecznie zdezynfekować, wykorzystując odpowiednio silne środki odkażające. Zgodnie ze wskazówkami amerykańskiej agencji Centers for Disease Control and Prevention (CDC), skuteczne w walce z koronawirusem będą: 1. środki zawierające minimum 70 proc. alkoholu; 2. rozcieńczony roztwór na bazie wybielacza, jeśli nadaje się on do czyszczenia danej powierzchni – jak podaje CDC, odpowiedni do stosowania w domu środek odkażający z chlorem można przygotować, mieszając 4 łyżeczki wybielacza z litrem wody.; 3. tradycyjne środki dezynfekcyjne wykorzystywane w gospodarstwach domowych. UWAGA W przypadku stosowania środków z chlorem bardzo ważne jest przestrzeganie instrukcji użytkowania produkty i zadbanie o odpowiednią wentylację pomieszczenia. Nie wolno mieszać wybielacza z amoniakiem lub innymi środkami czyszczącymi, ani stosować go na skórę. Szczególną ostrożność w przypadku środków odkażających należy zachować, nanosząc je na konkretne powierzchnie. Dotyczy to szczególnie wybielacza, który nadaje się jedynie do niektórych materiałów i tworzyw. Alkohol jest za to skuteczny w przypadku plastiku, szkła czy metalu, ale już nie ubrań czy tekstyliów. Podczas czyszczenia i odkażania powierzchni należy stosować jednorazowe rękawiczki. Jak czyścić ubrania i inne tkaniny? Do czyszczenia tkanin nie potrzebujemy wyjątkowych środków czystości, wystarczy zwykły proszek do prania. Kluczem jest w tym wypadku temperatura, w jakiej robimy pranie. W przypadku ubrań, pościeli, ręczników, a także zasłon czy dywanów najlepiej robić pranie w najwyższej temperaturze, na jaką pozwala dana tkanina. Zalecane minimum, które zmaksymalizuje szansę na zabicie wirusów utrzymujących się w różnych tkaninach, to 60 st. C. Przed włożeniem prania do pralki wskazane jest założenie jednorazowych rękawiczek. Jeśli chodzi o odzież osób chorych, można ją prać razem z resztą tkanin przeznaczonych do prania. W przypadku zasłon, dywanów i wykładzin zalecane jest ich czyszczenie wodą z mydłem lub innymi detergentami, a także pranie lub czyszczenie zgodnie z zaleceniami producenta
5. Kolejne etapy znoszenia ograniczeń
5.1. Etap II.
Od 4 maja 2020 r. • Od 4 maja otwarcie sklepów w centrach handlowych oraz galeriach z zachowaniem zasad ścisłego reżimu sanitarnego; • „Godziny dla seniorów" od 10:00 do 12:00 zostają zniesione; • Otwarcie bibliotek, muzeów i archiwów; • Otwarcie hoteli i miejsc noclegowych; • Organizacja w małych grupach opieki nad dziećmi w żłobkach i przedszkolach – dla rodziców pracujących; • Wznowienie wykonywania zabiegów rehabilitacyjnych. Jakie zakazy nadal obowiązują? • Salony kosmetyczne, fryzjerskie oraz salony tatuażu pozostają zamknięte; • Szkoły i uczelnie wyższe nadal korzystają z systemu nauki zdalnej; • Place zabaw na świeżym powietrzu pozostają zamknięte; • Obowiązuje nakaz zasłaniania nosa i ust. 5.2.
Etap III. Znoszenie ograniczeń od 18 maja 2020 roku. • Otwarcie salonów fryzjerskich oraz kosmetycznych z zachowaniem zasad ścisłego reżimu sanitarnego; • Otwarcie usług gastronomicznych (restauracji, kawiarni, barów oraz ogródków) z zachowaniem zasad ścisłego reżimu sanitarnego - 1 osoba na 4 m2; • Zmiana limitu pasażerów w środkach transportu publicznego (50 proc. miejsc siedzących lub 30 proc. wszystkich miejsc siedzących i stojących); • Otwarcie boisk pełnowymiarowych (na terenie obiektu mogą znajdować się jednocześnie 22 osoby oraz 4 trenerów); • Możliwość uprawiania sportu na otwartej infrastrukturze: stadionach, boiskach, skoczniach, torach oraz orlikach (na terenie obiektu może znajdować się jednocześnie 14 osób oraz 4 trenerów); • Otwarcie hal oraz sal sportowych (300 m2 - 12 osób + trener; 800 m2 - 16 osób + 2 trenerów; 1000 m2 - 24 osoby + 2 trenerów; powyżej 1000 m2 - 32 osoby + 3 trenerów); • W miejscach kultu religijnego - 1 osoba na 10 m2; • Możliwość prowadzenia zajęć w szkołach policealnych, na uczelniach muzycznych oraz artystycznych; • Wznowienie działalności schronisk młodzieżowych; • Uruchomienie opieki nad dziećmi w klasach I-III (od 25.05.2020); • Umożliwienie ósmoklasistom i maturzystom indywidualnych konsultacji z nauczycielami [od 25.05.2020], a wszystkim uczniom od 01.06.2020. Jakie zakazy nadal obowiązują? • Utrzymanie dystansu społecznego (2 m) w przestrzeni publicznej; • Nakaz noszenia maseczek osłaniających nos i usta w przestrzeni publicznej; • Obowiązywanie zasad sanitarnych w miejscach, gdzie gromadzą się ludzie; • Przedłużenie kontroli na granicach do 12.06.2020. 5.3. IV Etap. Od 30 maja 2020 r.
Kolejny etap odmrażania gospodarki rozpocznie się 30 maja. Chociaż rząd znosi kolejne obostrzenia, niektóre z nich nadal funkcjonują, tyle że w zmienionej formie. Jakich zasad nadal powinniśmy przestrzegać? • Zachowanie dystansu. Mimo znoszenia kolejnych obostrzeń nadal obowiązuje zasada utrzymania dwumetrowego dystansu między ludźmi przebywającymi w miejscach publicznych. Nie dotyczy ona osób, które opiekują się dziećmi do lat 13, osób, które mieszkają w jednym gospodarstwie domowym oraz osób niepełnosprawnych wraz z opiekunami. Nadal też obowiązywać będą zasady zachowania dystansu w środkach komunikacji miejskiej. • Zasłanianie ust i nosa w miejscach publicznych. Mimo, że od 30 maja znika obowiązek zasłaniania ust i nosa w otwartej przestrzeni, trzeba pamiętać, że możemy wyjść bez maseczki, jeśli zachowany zostanie dystans społeczny. Oznacza to, że teoretycznie w parkach, na ulicy czy w innej otwartej przestrzeni nie musimy mieć maseczki. Co jednak ważne, nakaz noszenia osłon ust i nosa nadal obowiązuje w sklepach, kinach i teatrach, salonach masażu i tatuażu, kościołach, urzędach, środkach komunikacji publicznej. • Restauracje w nowym reżimie sanitarnym. Chociaż od 30 maja przestają obowiązywać zasady limitów osób w branżach handlowych i gastronomicznych (restauracjach, sklepach, targach, w punktach usługowych, na poczcie itd.), to wciąż obowiązują nakazy dystansu społecznego oraz zasłaniania ust i nosa. Również w sklepach i innych punktach usługowo-handlowych nadal obowiązują maseczki i dezynfekcja rąk lub noszenie rękawiczek. Limity osób przestaną również obowiązywać w kościołach i innych miejscach sprawowania kultu religijnego. • Do kina i opery z zachowaniem dystansu. Od 6 czerwca ponownie otwarte zostaną kina, opery i teatry. Jednak i one będą pracować w tzw. nowym reżimie sanitarnym. Liczba miejsc na salach zostanie ograniczona o 50 proc., a widzowie będą musieli mieć zasłonięte usta i nosy. Do odwołania pozostają zamknięte dyskoteki i kluby. Obowiązuje też zakaz organizowania imprez masowych. Zgromadzenia i koncerty mogą się odbywać tylko na otwartej przestrzeni, a liczba uczestników tych wydarzeń nie może przekraczać 150. • Granice Polski wciąż pozostają zamknięte. Kolejne utrzymane obostrzenie dotyczy przemieszczania się poza granice kraju. Granice wciąż pozostają zamknięte dla obcokrajowców, a Polacy, którzy je przekraczają mają obowiązek odbycia 14-dniowej kwarantanny oraz zgłoszenia się w 12-dniu jej trwania na pobranie próbek do testu w kierunku koronawirusa. Zakaz lotów międzynarodowych obowiązuje do 6 czerwca, a krajowych do 31 maja. Terminy te mogą jednak zostać przedłużone. • Szkoły nadal nie pracują normalnie. Normalna działalność szkół jest na razie zawieszona do 7 czerwca, z możliwością przedłużenia. Dzieci z klas 1-3 mogą korzystać z opieki nauczycieli w placówkach, ale zajęcia nie odbywają się normalnym trybem. Maturzyści i uczniowie klas ósmych mogą korzystać ze specjalnych konsultacji. Zajęcia w klasach odbywają się z zachowaniem zasad sanitarnych, obowiązują też limity osób w jednej klasie. • Sport pod ścisłą kontrolą. Siłownie i kluby fitness będą mogły wznowić swoją działalność w określonych warunkach sanitarnych od 6 czerwca. Sport można też uprawiać na większości obiektów do tego przeznaczonych – m.in. orlikach, boiskach szkolnych czy w skateparkach. Jednocześnie może przebywać tam maksymalnie 14 osób oraz dwóch trenerów.
6. Krótko o kwarantannie
Policja w ramach patroli odwiedza te osoby, które są objęte kwarantanną, sprawdzając, czy pozostają w miejscu swojego zamieszkania. Doświadczenie Włoch pokazuje, że nieprzestrzeganie zasad kwarantanny jest jedną z głównych przyczyn bardzo szybkiego rozprzestrzeniania się wirusa. Nieuzasadnione przypadki złamania kwarantanny są karane, włącznie z nakładaniem wysokich kar finansowych. Nie możemy narażać zdrowia innych, nie możemy narażać zdrowia naszych rodziców, dziadków oraz starszych. Przepisy przewidują możliwość nałożenia kary finansowej do 30 tys. zł na te osoby, które kwarantanny nie przestrzegają. Warunki odbywania kwarantanny są zawsze ustalane indywidualnie, m.in. w zależności od tego, w jakich warunkach mieszka osoba poddana kwarantannie. Domownicy mogą nie być objęci kwarantanną, jeśli mieszkają w dużym domu i są w stanie zapewnić, że nie będą się spotykać z osobą poddaną kwarantannie. Inspektor sanitarny – graniczny lub powiatowy - decyduje indywidualnie w każdej sytuacji. Jeśli osoba poddawana kwarantannie takiego miejsca nie ma lub nie ma możliwości spędzenia kwarantanny w domu, to wojewodowie maja przeznaczone lokale na kwarantannę i tam ta osoba będzie mogła się udać. Osoby powracające z zagranicy podczas przekroczenia granicy otrzymują informację o objęciu kwarantanną oraz ulotkę z instrukcjami co do dalszego postępowania. Pobyt w szpitalu wiąże się również z ryzykiem zakażenia się różnymi chorobami zakaźnymi (głównie od innych pacjentów), dlatego jeśli stan zdrowia nie wymaga hospitalizacji, osoba wyleczona powinna zostać jak najszybciej wypisana ze szpitala. Jeśli nie ma innych członków rodziny mogących przejąć opiekę, należy skontaktować się (telefonicznie) z właściwą terytorialnie placówką opieki społecznej. Można też skontaktować się ze szpitalem i powiedzieć, jaka jest sytuacja. Być może pomoże zatrudniona w szpitalu pielęgniarka społeczna (w niektórych szpitalach funkcja ta może mieć inną nazwę lub jej zadania realizuje wyznaczona pielęgniarka). Dodajmy, że ten podmiot, który nakłada kwarantannę, ten ją również zdejmuje.
7. Jak potoczy się pandemia koronawirusa?
Spekulacji na temat tego jak potoczy się pandemia COVID-19 jest wiele. Niektórzy, tak jak doktor Wiliam Haseltine, były profesor Harvard School Medicine widzą aż cztery zakończenia. Jedno z nich zakłada, że koronawirus sam zniknie, gdy zrobi się cieplej (nie sprawdza się jak na razie), drugie zakłada nabycie przez ludzi odporności stadnej na COVID-19, trzecie wiąże się z wynalezieniem szczepionki, czwarte zaś z opracowaniem skutecznej terapii leczniczej, dzięki której nawet jeśli koronawirus z nami zostanie, będziemy mogli go leczyć. Naukowcy duże nadzieje pokładają w szczepionce przeciw COVID-19, chociaż nie wiadomo jeszcze na jak długo i (w niektórych przypadkach) czy w ogóle u osób, które wyzdrowiały pojawiają się przeciwciała przeciw SARS-CoV-2, które mogą chronić przed ponownym zachorowaniem. To bardzo ważna informacja przy tworzeniu szczepionki. Podczas gdy jedni, jak profesor londyńskiego Imperial College i ekspert WHO David Nabarro radzą przygotować się na sytuację, w której szczepionka nie powstanie, inni – jak np. firma biotechnologiczna Moderna właśnie skończyli pierwszą fazę badań klinicznych na ludziach, a swoje wyniki określili jako „obiecujące". Co, jeśli nie uda się ostatecznie zaprojektować szczepionki przeciw COVID-19? Historia zna takie przypadki. O nowym koronawirusie wiemy coraz więcej, a każda nowa dawka wiedzy jest bardzo cenna. Naukowcy pracują nad tym, żeby jak najlepiej go poznać i koncentrują się na walce z nim. Po pięciu miesiącach widać kilka światełek w tunelu – badania nad szczepionkami, wygaszanie pandemii, coraz większa wiedza na temat leczenia. Pozostaje nam czekać na rozwój wypadków.
Zakończenie
Z oczywistych względów nasz Poradnik ma ograniczoną treść i merytoryczny zakres. Nie było też naszym zamiarem pełne wyjaśnianie istoty dręczącego nas zjawiska; nie ma również – naszym zdaniem - takiej potrzeby. Niemniej, staraliśmy się zawrzeć tu podstawowe informacje i wskazówki, aby Państwo mogli w tradycyjny sposób, w wersji papierowej odpowiedzieć na cały szereg pytań, dotyczących pandemii i koronawirusa SARS-CoV-2. Nie znamy odpowiedzi na wiele pytań, choć każdy niemal dzień przynosi nowe, znaczące dane, pozwalające prognozować dalszy rozwój wypadków w tej materii. Wielkim zagrożeniem są także ekonomiczne i społeczne skutki pandemii – kłopoty przedsiębiorstw i przedsiębiorców, dziury w budżetach samorządów czy sytuacje kryzysowe w rodzinach i środowiskach społecznych. Nadto, dość powszechna jest opinia, także ekspertów, o możliwej drugiej fali pandemii, przewidywanej na jesień lub zimę tego roku. Jeżeli dodamy do tego dość powszechne i pogłębiające się w społeczeństwie przekonanie o zdrowotnej nieszkodliwości koronawirusa – to jednoznacznie wskazuje na potrzebę szczególnej ostrożności w środowisku osób starszych i znękanych dolegliwościami chorobowymi oraz przestrzeganie obowiązujących zachowań. Pamiętajmy również, że sytuacja jest bardzo dynamiczna, czego wyrazem są nadal znaczące liczby zakażeń i zgonów oraz kolejne decyzje o łagodzeniu obostrzeń! Także sytuacja ekonomiczna i społeczna po przejściu pandemii może ulec zmianie, co będzie wymagało również zmiany naszego sposobu życia i działania, choć do których niewątpliwie trudno dziś wyrokować. Przyszła, tak oczekiwana „normalność” może nie w pełni odzwierciedlać nasze o niej wyobrażenie. Zachowajmy więc niezbędny spokój i swoistą czujność na zmieniającą się rzeczywistość, aby w niej się odnaleźć i odpowiednio zachowywać. A póki co – dobrego zdrowia i pogody ducha życzymy!
